285

Είναι 28 Μαΐου 1979 όταν στο Ζάππειο Μέγαρο πραγματοποιείται η επίσημη τελετή υπογραφής της Συνθήκης Προσχώρησης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, πρόδρομο της σημερινής Ευρωπαϊκής Ενωσης. Παρόντες οι πρωθυπουργοί Γαλλίας, Ιταλίας, Βελγίου, Ιρλανδίας και Λουξεμβούργου και απόντες οι ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και ΚΚΕ Εσωτερικού).

Ομιλία στα ελληνικά

Η υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης της Ελλάδος με την ΕΟΚ τον Ιούλιο του 1961. Αριστερά διακρίνουμε την ελληνική αντιπροσωπεία, με τους Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Αριστείδη Πρωτοπαπαδάκη.
Παρά την έλλειψη πολιτικής ομοψυχίας στο εσωτερικό, το κλίμα στην αίθουσα είναι πανηγυρικό, με τον τόνο να δίνεται από την ένθερμη ομιλία του πρόεδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν η οποία γίνεται στα… ελληνικά: «Η Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα δεν θα ήταν Ευρώπη. Είμαι πεπεισμένος ότι ο ελληνικός λαός θα βρει μέσα στην Κοινότητα τις προϋποθέσεις για την πρόοδο και την ευημερία του. Θα μπορέσει να βασίζεται στην ενεργό αλληλεγγύη των κατοίκων του. Είμαστε όλοι, στη γλώσσα μας και τους μηχανισμούς της σκέψεώς μας, παιδιά του ελληνικού πολιτισμού. Η Ευρώπη ξαναβρίσκει την Ευρώπη».

Αναμνηστική φωτογραφία των Ευρωπαίων ηγετών έξω από το Ζάππειο Μέγαρο, την ημέρα της ένταξης.
Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που γίνεται δεκτή ως πλήρες μέλος από το Συμβούλιο Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων παρά την αντίθετη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ είναι η μοναδική που εντάσσεται μόνη και όχι κατά ομάδες κρατών όπως γίνεται στις προηγούμενες και επόμενες διευρύνσεις της Κοινότητας. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι πλέον η χώρα εγκαταλείπει την ευρωπαϊκή περιφέρεια και απομόνωση φτάνοντας στο κέντρο των αποφάσεων, συμμετέχοντας ισότιμα στη διαμόρφωση της κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής.

Η επικύρωση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή (χωρίς την παρουσία ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ) γίνεται με πλειοψηφία των 3/5, χάρις σε πρόνοια που έχει ληφθεί στην αναθεώρηση του Συντάγματος το 1975 (άρθρο 28) περί εξυπηρέτησης σπουδαίου εθνικού συμφέροντος. Διακηρύξεις, εξαγγελίες κομμάτων της εποχής περί επαναδιαπραγμάτευσης, αναθεώρησης, κατάργησης, απαγκίστρωσης κ.λπ. των συμφωνηθέντων με την ΕΟΚ δεν γίνονται ποτέ πράξη παρά την εναλλαγή κυβερνήσεων.

Καθοριστική στη θετική έκβαση των διαπραγματεύσεων είναι η βοήθεια που προσφέρει ο τότε πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν. Στη φωτογραφία είναι μαζί με τον προσωπικό του φίλο Κωνσταντίνο Καραμανλή, ενώ πίσω τους διακρίνεται ο τότε υπουργός Εξωτερικών Δημήτριος Μπίτσιος.
Σαράντα τέσσερα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την 28η Μαΐου 1979, ημέρα που υπογράφεται στο Ζάππειο Μέγαρο η συνθήκη ένταξης της Ελλάδας στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, πρόδρομο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ένταξη της χώρας-θεμέλιου της ευρωπαϊκής ταυτότητας και λίκνου του δυτικού πολιτισμού αποτελεί όχι μόνο κορυφαίο εχέγγυο πολιτικής σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης στην εύθραυστη μεταπολιτευτική δημοκρατία μας, αλλά και φυσικό ιστορικό προορισμό.

Το ευρωπαϊκό όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή στα τέλη της δεκαετίας του ‘50, που έχει τη συμπαράσταση σχεδόν όλων των ελληνικών κομμάτων, «θολώνει» την επόμενη δεκαετία από την όξυνση των πολιτικών παθών της εποχής, «παγώνει» στη διάρκεια της δικτατορίας αλλά μπαίνει στην τελική ευθεία μετά την πτώση της χούντας όταν ο Κ. Καραμανλής υποβάλλει αίτηση για πλήρη ένταξη της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα στις 12 Ιουνίου 1975. Η ΕΟΚ των εννέα μόλις κρατών αντιμετωπίζει αρχικά με δυσπιστία το ελληνικό αίτημα, με τις Γερμανία και Αγγλία να σέρνουν πρώτες «τον χορό» των αντιρρήσεων. Κατ’ αυτές, η τότε ΕΟΚ βάζει στους κόλπους της μια πολιτικά ασταθή χώρα που μόλις βγαίνει από στρατιωτική δικτατορία, γεωγραφικά αποκομμένη από τον κεντροευρωπαϊκό πυρήνα, μη διαθέτοντας κοινά σύνορα με άλλη χώρα-μέλος.

Ο χώρος του Ζαππείου την 28η Μαΐου 1979.
Παράλληλα, η ισχνή οικονομική δυναμική της Ελλάδας πρέπει να στηριχτεί αναπτυξιακά αφού η μικρή της οικονομία βασίζεται κυρίως σε αγροτική παραγωγή και ελαφρά τοπική βιομηχανία. Ενδεικτική των πρώτων σφοδρών αντιδράσεων είναι η φράση που αποδίδεται στον τότε σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργό της Γερμανίας Χέλμουτ Σμιτ: «Για να μπει η Ελλάδα στην Ευρώπη πρέπει να περάσει πάνω από το πτώμα μου».

Καθοριστικό ρόλο στο να περάσουμε τελικά πάνω από το… πτώμα του Χέλμουτ Σμιτ (στη συνέχεια γίνεται ένθερμος υποστηρικτής της ένταξης) παίζει η καταλυτική παρουσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που βάζοντας μπροστά το προσωπικό του κύρος, χτίζει σιγά σιγά το νέο φιλοευρωπαϊκό προφίλ της χώρας. Ο μαραθώνιος επαφών του με τους πρωθυπουργούς των χωρών της ΕΟΚ, μαζί με τα πρώτα σταθερά στηρίγματα Γαλλίας και Ιταλίας, καταφέρνουν σταδιακά να αντιστρέψουν το αρνητικό κλίμα για τη χώρα, πείθοντας τους πάντες ότι η Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα είναι ημιτελής. Ενδεικτικό της προσωπικής αίγλης του Κ. Καραμανλή αποτελεί το γεγονός ότι, για πρώτη και τελευταία φορά, το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΟΚ παρακάμπτει την αρνητική γνωμοδότηση Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων που ζητούν προενταξιακή περίοδο τουλάχιστον πέντε χρόνων, υπογράφοντας την άμεση έναρξη διαπραγματεύσεων χωρίς περίοδο προσαρμογής.