Τραγωδία, Δικαιοσύνη και Κοινωνία: Ένας Καθρέφτης της Υποκρισίας μας
Η τραγωδία των Τεμπών αποτέλεσε ένα σημείο καμπής για την ελληνική κοινωνία. Το συλλογικό τραύμα που άφησε πίσω της δεν περιορίζεται μόνο στους χαμένους ανθρώπους και στις οικογένειες που βυθίστηκαν στη θλίψη. Ξεγύμνωσε παθογένειες χρόνιες, από τη λειτουργία του κράτους μέχρι τη στάση των μέσων ενημέρωσης και της ίδιας της κοινωνίας.
Οι συγκεντρώσεις για την τραγωδία των Τεμπών ήταν μια γνήσια έκφραση οργής, θλίψης και διεκδίκησης από μια κοινωνία που ζητά αλλαγή. Είναι κρίσιμο να ξεκαθαριστεί πως όσοι συμμετείχαν σε αυτές είναι πολίτες που πιστεύουν στη δύναμη της συλλογικής προσπάθειας για να αλλάξουν τα κακώς κείμενα. Η μαζική συμμετοχή απέδειξε ότι υπάρχει ακόμη δυναμική για διεκδικήσεις που πηγάζουν από την καρδιά του λαού.
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διαδραμάτισαν για ακόμη μια φορά έναν διπλό ρόλο, φέρνοντας στο προσκήνιο την υποκρισία που χαρακτηρίζει το σύστημα ενημέρωσης. Τη μέρα των μεγάλων συγκεντρώσεων για τα Τέμπη, πολλά μέσα αγνόησαν παντελώς το γεγονός, υποβαθμίζοντας τη σημασία της λαϊκής κινητοποίησης. Μόνο όταν είδαν την επιτυχία και τη δυναμική των κινητοποιήσεων, έσπευσαν να γεμίσουν τα προγράμματά τους με εκπομπές αφιερωμένες στο θέμα.
Αυτό το “άδειασμα” και το “γέμισμα” της ενημέρωσης δεν είναι τυχαίο. Είναι μια στρατηγική που στοχεύει στον έλεγχο της κοινής γνώμης, διαμορφώνοντας αντιλήψεις κατά το δοκούν. Από την υποβάθμιση ενός γεγονότος έως την ξαφνική υπερπροβολή του, τα μέσα αποδεικνύουν για ακόμη μια φορά πως ο πρωταρχικός τους στόχος δεν είναι η αντικειμενική ενημέρωση, αλλά η εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων.
Η υπόθεση των Τεμπών συνεχίζει να προκαλεί οργή, ιδιαίτερα εξαιτίας της αίσθησης συγκάλυψης και της αργής πορείας της έρευνας. Παρά τις προσπάθειες των οικογενειών των θυμάτων, δικηγόρων και πολιτών να προσκομίσουν νέα στοιχεία, η διαδικασία φαίνεται να κινείται με ρυθμούς που ενισχύουν τη δυσπιστία απέναντι στη Δικαιοσύνη. Αυτό το κενό, φυσικά, αξιοποιείται από διάφορες πλευρές που επιχειρούν να διαμορφώσουν τις δικές τους αφηγήσεις, υπηρετώντας μικροπολιτικούς ή άλλους στόχους.
Η υποκρισία, όμως, δεν περιορίζεται στα μέσα ενημέρωσης. Υπάρχει παντού. Από την πολιτική σκηνή που εργαλειοποιεί την τραγωδία για να εξυπηρετήσει σκοπιμότητες, έως την ίδια την κοινωνία που συχνά απαιτεί αλλαγές χωρίς να αναλαμβάνει το δικό της μερίδιο ευθύνης.
Παρατηρούμε μια κοινωνία που ζητά δικαιοσύνη, αλλά ταυτόχρονα ανέχεται τη διαφθορά και τη μικροπολιτική στην καθημερινότητά της. Αντί να υπάρχει ενότητα και συλλογική προσπάθεια για αλλαγή, η στάση πολλών ενισχύει τη στασιμότητα. Όλοι απαιτούν από τους άλλους να αλλάξουν, αλλά ελάχιστοι αναλαμβάνουν την ευθύνη να αλλάξουν πρώτα οι ίδιοι.
Η τραγωδία των Τεμπών είναι μια ευκαιρία για συλλογική αυτοκριτική. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από τους θεσμούς να λειτουργήσουν αποτελεσματικά αν δεν λειτουργούμε πρώτα εμείς με αίσθημα ευθύνης στην καθημερινότητά μας. Η αλλαγή ξεκινά από τη βάση, από τον τρόπο που φερόμαστε, που διεκδικούμε και που απαιτούμε.
Η κοινωνία μας δεν χρειάζεται απλώς ένα καλύτερο κράτος ή πιο έντιμα μέσα ενημέρωσης. Χρειάζεται πρώτα απ’ όλα μια πολιτισμική αναγέννηση, όπου η δικαιοσύνη, η διαφάνεια και η αλήθεια θα είναι αξίες που πηγάζουν από τους ίδιους τους πολίτες.
Η τραγωδία των Τεμπών ας είναι ένα ορόσημο, όχι μόνο για να διορθώσουμε τα λάθη του παρελθόντος, αλλά και για να κοιτάξουμε τον καθρέφτη και να γίνουμε η αλλαγή που επιθυμούμε να δούμε. Ας μην αφήσουμε τη βρώμα, τη δυσωδία και την υποκρισία να κυριαρχήσουν. Είναι στο χέρι μας να φέρουμε την αλλαγή.
Νίκος Χατζηδούρος