14

Ένα ξεχωριστό προσκύνημα τιμής και μνήμης πραγματοποίησαν το Σάββατο 5 Ιουλίου κάτοικοι των Δερβενοχωρίων Βοιωτίας, περιοχής που υπέστη σκληρό πλήγμα από τα ναζιστικά στρατεύματα το 1943. Η εκδρομή περιλάμβανε τρεις σταθμούς: το Μαυσωλείο των Σφαγιασθέντων στο μαρτυρικό Δίστομο, τη Μονή της Αγίας Ιερουσαλήμ (γνωστής και ως “Αγιαρσαλή”) στον Παρνασσό και την ιστορική Μονή του Οσίου Λουκά στον Ελικώνα.

Οι προσκυνητές, μέλη της Ενορίας Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πύλης Δερβενοχωρίων με επικεφαλής τον ιερέα τους, ξεκίνησαν τη διαδρομή τους από τον ιερό λόφο του Διστόμου. Εκεί, μπροστά στο Μαυσωλείο όπου φυλάσσονται τα οστά των 228 θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας, ο Δήμαρχος Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας Γιάννης Σταθάς τους ενημέρωσε για τη σφαγή του 1944 και τους συνεχιζόμενους αγώνες για δικαιοσύνη και αποζημιώσεις.

Ο Γ. Σταθάς, γνώριμος στους Δερβενοχωρίτες από τη θητεία του ως βουλευτής, αναφέρθηκε και στην λιγότερο γνωστή αλλά ηρωική Μάχη των Δερβενοχωρίων τον Οκτώβριο του 1943, όταν οι κάτοικοι της Πύλης αντιστάθηκαν γενναία στους Ναζί.

Η Μάχη των Δερβενοχωρίων

Στις 16 Οκτωβρίου 1943, γερμανικός λόχος κινήθηκε από την Ελευσίνα προς την Πύλη με στόχο την εξόντωση των ανταρτών και τον εκφοβισμό του πληθυσμού. Παρά το γεγονός ότι οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν ως “ασπίδες” τρία τσοπανόπουλα –ανάμεσά τους και τον γιο του επικεφαλής των ανταρτών Στέφα, Γιώργο Μαλιάτση– οι κάτοικοι δεν υποχώρησαν. Με την εντολή «φωτιά» του Στέφα, ξεκίνησε μια σκληρή μάχη που διήρκεσε τρεις ημέρες.

Την πρώτη μέρα, οι κάτοικοι πέτυχαν σημαντική νίκη, με 100 νεκρούς και 42 αιχμάλωτους Γερμανούς. Τις επόμενες δύο μέρες, οι Γερμανοί επανήλθαν με ενισχύσεις και κατέκαψαν τα χωριά Πύλη, Κρώρα, Σκούρτα και Πάνακτο. Συνολικά 14 Πυλιώτες σκοτώθηκαν, αλλά η ηρωική αντίσταση καταγράφηκε στη μνήμη της περιοχής.

Ιερές Στάσεις Πίστης και Ανάτασης

Πριν το Δίστομο, οι προσκυνητές ανηφόρισαν στη Μονή της Αγίας Ιερουσαλήμ (“Αγιαρσαλή”), σκαρφαλωμένη στον Παρνασσό, μέσα σε καταπράσινα έλατα. Εκεί, μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα, προσευχήθηκαν για ειρήνη και αιώνια μνήμη των πεσόντων.

Η προσκυνηματική εξόρμηση ολοκληρώθηκε στη βυζαντινή Μονή του Οσίου Λουκά, ένα από τα πιο εμβληματικά μοναστηριακά συγκροτήματα της Ελλάδας και μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Η δράση αυτή της Ενορίας της Πύλης δεν ήταν μόνο μια πνευματική εξόρμηση, αλλά και ένας ελάχιστος φόρος τιμής σε εκείνους που θυσιάστηκαν για την ελευθερία και τα ιδανικά του τόπου.

Ρεπορτάζ: Λουκάς Δημάκας