47

Με εκατοντάδες ανθρώπους να χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στην άσφαλτο, ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας έχει ως πρωταρχικό στόχο την αλλαγή της κουλτούρας της οδικής συμπεριφοράς στην Ελλάδα και την προστασία της ζωής των πολιτών.

Τη στιγμή που η χώρα μας βρίσκεται σταθερά ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα περισσότερα τροχαία δυστυχήματα, ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, που κατάθεσε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών το Σάββατο (31/5) στη Βουλή «έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα με ριζικές παρεμβάσεις που στοχεύουν ξεκάθαρα στη μείωση των θανάτων και των βαρέων τραυματισμών στους ελληνικούς δρόμους και στην καλλιέργεια κυκλοφοριακής παιδείας» όπως τόνισε ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης.

Τι είναι η διαδικασία Υποτροπών

Η πιο καίρια αλλαγή που φέρνει ο νέος ΚΟΚ είναι η εισαγωγή της έννοιας της υποτροπής. Για πρώτη φορά, οι ποινές για συχνές ή επαναλαμβανόμενες παραβάσεις δεν θα συμψηφίζονται. Θα λειτουργούν σωρευτικά.

Σκοπός είναι να μην αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο ένας οδηγός που υποπίπτει σε μια παράβαση από αμέλεια και κάποιος που επιμένει να παρανομεί με συστηματικότητα βάζοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, οδηγών και πεζών με κυκλοφοριακή κουλτούρα και αγωγή.

Το νέο πλαίσιο ποινών είναι κλιμακωτό. Κάθε παράβαση καταγράφεται, και αν επαναληφθεί, η ποινή αυξάνεται σημαντικά, όχι μόνο χρηματικά, αλλά και διοικητικά: από αφαίρεση διπλώματος έως και ποινικές διώξεις, ανάλογα με τη σοβαρότητα και τις συνέπειες.

Βαρύτατες ποινές για κινητό στο τιμόνι

Στο στόχαστρο πλέον θα μπουν όσοι και όσες ενώ οδηγούν κρατούν στο χέρι τους το κινητό. Στην Ελλάδα, η χρήση κινητού από τους οδηγούς πλησιάζει το 9%, τριπλάσιο ποσοστό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μέχρι σήμερα, η τιμωρία περιοριζόταν σε ένα τυπικό πρόστιμο και μια προσωρινή αφαίρεση άδειας οδήγησης και πινακίδων.

Με τον νέο ΚΟΚ, η χρήση κινητού οδηγεί πλέον σε βαρύτατες ποινές:

• Πρόστιμα που φτάνουν έως και 4.000 ευρώ στη 2η υποτροπή.
• Αφαίρεση άδειας έως και 8 έτη.
• Ποινικοποίηση της συμπεριφοράς αν προκαλέσει ατύχημα.

Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ

Ταυτόχρονα, σημαντικές παρεμβάσεις προωθούνται για όσους οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ. Στην Ελλάδα ένα στα τέσσερα θανατηφόρα δυστυχήματα στην Ευρώπη σχετίζεται με κατανάλωση αλκοόλ.

Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει αυστηρές κυρώσεις, τόσο για τη μέτρια όσο και για την υψηλή υπέρβαση του ορίου. Τα πρόστιμα ξεκινούν από 1.000 ευρώ και φτάνουν έως και τα 4.000 για τους υπότροπους, ενώ συνοδεύονται από αφαίρεση διπλώματος για έως 10 έτη.

Σε περιπτώσεις σοβαρής μέθης, επιβάλλεται υποχρεωτική ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος, ενώ ενεργοποιείται και ποινική δίωξη.

Κράνος και ζώνη

Ακόμη και στις βασικές αρχές οδηγικής συμπεριφοράς, αυτές της χρήσης ζώνης και κράνους, η Ελλάδα έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά συμμόρφωσης.

Μόλις 71% των οδηγών φορά ζώνη, έναντι 93,3% στην ΕΕ. Επίσης, μόνο 65,5% των συνεπιβατών φορούν κράνος, όταν στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει το 94%.

Ο νέος ΚΟΚ τιμωρεί πλέον όχι μόνο τον οδηγό, αλλά και τον συνεπιβάτη που δεν συμμορφώνεται. Το πρόστιμο αφορά και τους δύο, και στη δεύτερη υποτροπή ο οδηγός μπορεί να χάσει το δίπλωμά του για έναν ολόκληρο χρόνο.

Υπερβολική ταχύτητα

Η υπερβολική ταχύτητα παραμένει η πιο διαδεδομένη «παρανομία ρουτίνας» στους ελληνικούς δρόμους. Το 2024 καταγράφηκαν πάνω από 338.000 παραβάσεις, αριθμός που αποτυπώνει την έκταση του προβλήματος αλλά και την αδυναμία πρόληψης με τα έως τώρα εργαλεία.

Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει αυστηροποίηση των ποινών σε πολλαπλά επίπεδα: από την επιβολή ανώτατου ορίου ταχύτητας 30 χλμ./ώρα στα αστικά κέντρα, έως και τη στέρηση διπλώματος για περιπτώσεις υποτροπής ή «κόντρας». Στην περίπτωση της οδήγησης άνω των 200 χλμ./ώρα προβλέπονται πρόστιμα 8.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα χρόνια.

Πρόστιμο 2.000 ευρώ η στάθμευση σε ράμπα ΑμεΑ

Η παράνομη στάθμευση έχει αναδειχθεί στον απόλυτο εφιάλτη των αστικών μετακινήσεων. Κάθε χρόνο, κόβονται πάνω από ένα εκατομμύριο κλήσεις, με το 30-35% να αφορά θέσεις ΑμεΑ, διαβάσεις και γωνίες.

Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει πρόστιμο έως 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έναν χρόνο, σε περίπτωση υποτροπής.

Προτεραιότητα στα μέσα

Ένα από τα λιγότερο προβεβλημένα, αλλά κρίσιμα σημεία του νέου ΚΟΚ είναι οι ρυθμίσεις που αφορούν την απρόσκοπτη κυκλοφορία των δημόσιων μέσων μεταφοράς, κυρίως εντός των πυκνοκατοικημένων αστικών ιστών Αθήνας και Θεσσαλονίκης.

Οι λεωφορειολωρίδες δεν είναι πια «εύκολη λύση» για παράνομες προσπεράσεις και στάθμευση.

Ο νέος Κώδικας αυστηροποιεί τα πρόστιμα για κάθε όχημα που παραβιάζει αυτές τις υποδομές, με έμφαση στην αξιοπιστία των λεωφορείων και τη λειτουργικότητα του δικτύου.

Παράλληλα, θεσπίζεται ρητή απαγόρευση στην κυκλοφορία ακόμη και ελεύθερων ταξί εντός των λωρίδων αυτών, με μοναδικές εξαιρέσεις για αποβίβαση επιβατών, νυχτερινή λειτουργία και οχήματα ειδικού τύπου (ΑμεΑ ή μηδενικών ρύπων).

Η τεχνολογία στην υπηρεσία της πρόληψης

Την ίδια ώρα, η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τον έλεγχο παραβάσεων, η εγκατάσταση καμερών, οι διασυνδέσεις με την Τροχαία και τα ψηφιακά μητρώα έρχονται να ενισχύσουν το σύστημα επιτήρησης.

Παράλληλα, προχωρά η θεσμική αναβάθμιση της κυκλοφοριακής αγωγής, με στόχο τη μετατόπιση της κουλτούρας από την ανοχή στη συμμόρφωση.

«Δεν αρκούν οι κανόνες, πρέπει να τηρούνται»

«Η μεγάλη πρόκληση δεν είναι η ψήφιση του νέου Κώδικα. Είναι η κοινωνική του αποδοχή. Γιατί δεν αρκεί να υπάρχουν κανόνες – πρέπει και να τηρούνται. Και αυτό είναι ένα στοίχημα που αφορά όχι μόνο το κράτος και την αστυνομία, αλλά τον κάθε οδηγό ξεχωριστά. Ο νέος ΚΟΚ δεν τιμωρεί. Προλαμβάνει. Γιατί κάθε χειρισμός πίσω από το τιμόνι έχει συνέπειες. Γιατί η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να μετριέται με ευρώ, αλλά με πρόληψη, σεβασμό και αλληλεγγύη» τονίζουν στελέχη του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.