Nick Christou 
Nick Christou Με ένα συμπλήρωμα αύξησης 1% ως μέρισμα από το υπερπλεόνασμα που παράγει η οικονομία, οι συντάξεις θα μπορούσαν να αυξηθούν πάνω από 3% και να περιορίσουν τις απώλειες λόγω του πληθωρισμού
Πακέτο αυξήσεων για τις συντάξεις ετοιμάζεται από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης με τρία τουλάχιστον μέτρα, που είναι η κατάργηση ή ένα βαθύ κούρεμα στην προσωπική διαφορά για 670.000 συνταξιούχους, το χτίσιμο ενός κανονικού Δώρου με αφετηρία το πρώτο 250άρι που θα πληρωθεί τον Νοέμβριο του 2025 και το πάγωμα των κρατήσεων από την εισφορά αλληλεγγύης για 110.000 συνταξιούχους που εργάζονται καταβάλλοντας εισφορές στον ΕΦΚΑ.
Το πιο εμβληματικό μέτρο είναι η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς, καθώς θα σημάνει αυτόματα το τέλος του πολυετούς παγώματος των συντάξεων για τους 670.000 συνταξιούχους οι οποίοι διατηρούν το βαρίδι της προσωπικής διαφοράς που τους στερεί τις ετήσιες αυξήσεις.
Πέραν των τριών παρεμβάσεων όμως, στο κυβερνητικό πακέτο που θα ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο εξετάζονται ή μπορεί να εξεταστούν και άλλες επιλογές. Μία από αυτές θα μπορούσε να είναι ένα ποσοστό έξτρα αύξησης της τάξης του 1% σε όλους ανεξαιρέτως τους συνταξιούχους για το 2026, ως συμπλήρωμα στην κανονική αύξηση της επόμενης χρονιάς, που σύμφωνα με τις προβλέψεις μπορεί να είναι και κάτω από το 2,4% που δόθηκε φέτος. Με ένα συμπλήρωμα αύξησης 1% ως μέρισμα από το υπερπλεόνασμα που παράγει η οικονομία, οι συντάξεις θα μπορούσαν να αυξηθούν πάνω από 3% και να περιορίσουν τις απώλειες λόγω του πληθωρισμού. Το κόστος μίας διορθωτικής αύξησης δεν θα υπερέβαινε τα 200 εκατ. ευρώ και θα αποτελούσε μία πραγματική διανομή ενός μέρους από τα «υπερκέρδη» της οικονομίας, τα οποία προέρχονται κατά κύριο λόγο από τα φορολογικά έσοδα.
Πιθανό μέτρο θα μπορούσε να είναι και η μείωση των εισφορών ασθένειας για τις επικουρικές συντάξεις, ώστε το 6% που επιβλήθηκε στους συνταξιούχους επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, την άνοιξη του 2015, πριν έρθει ακόμα το τρίτο -τότε- Μνημόνιο, να γίνει 3%. Ειδικά για τις επικουρικές, η κυβέρνηση οφείλει να παρέμβει και με όρους «κοινής λογικής», καθώς είναι οι συντάξεις που «καταδικάστηκαν να βαίνουν σε πραγματικούς όρους μειούμενες κάθε χρόνο διότι δεν παίρνουν καθόλου αύξηση! Ο λόγος που αποκλείστηκαν από τις αυξήσεις είναι «μνημονιακός» και προέρχεται από τον νόμο 4387 του 2016 (γνωστού και ως νόμου Κατρούγκαλου). Στο άρθρο 96, λοιπόν, του εν λόγω νομοθετήματος προβλέφθηκαν για τα επικουρικά ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ-ΕΤΕΑΕΠ, πρώτον, η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων με ημερομηνία έκδοσης από 1ης/1/20125 και εφεξής και, δεύτερον, η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος που απαγόρευσε τις αυξήσεις όλων των επικουρικών συντάξεων.
Στην πράξη, όμως, οι αυξήσεις απαγορεύονται όχι μόνον λόγω ελλειμμάτων, αλλά και όταν υπάρχει πλεόνασμα! Προσφάτως, δε, όπως αποκαλύπτει το ρεπορτάζ του ενθέτου «Ασφάλιση και Συντάξεις», η Εθνική Αναλογιστική Αρχή γνωμάτευσε στο υπουργείο Εργασίας για μικρό πλεόνασμα (περίπου 35 εκατ. ευρώ) που εμφάνισε για το 2024 ο κλάδος επικουρικής ασφάλισης και -παρά ταύτα- οι αυξήσεις κόπηκαν από τις επικουρικές συντάξεις. Αν υπολογίσει κανείς τις πληθωριστικές απώλειες, το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι οι επικουρικές συντάξεις κάθε χρόνο, σε πραγματικούς όρους, μειώνονται.
Το σχέδιο για την προσωπική διαφορά
Το σχέδιο που εξετάζεται για την προσωπική διαφορά είναι η πλήρης κατάργησή της για 670.000 συνταξιούχους που εξακολουθούν να την έχουν ως «βαρίδι» από τον νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) και εξαιτίας της έχουν στερηθεί τις αυξήσεις που δόθηκαν στις συντάξεις το 2023 με ποσοστό 7,75%, το 2024 με ποσοστό 3% και το 2025 με ποσοστό 2,4%.
Στην πράξη, οι συνταξιούχοι έχουν στερηθεί μία σωρευτική αύξηση εισοδήματος κατά 13,15% μέσα σε μία τριετία και μάλιστα η απώλεια αυτή ήρθε σε συνθήκες εκτός Μνημονίων!
Αν παραμείνει η κατάσταση όπως έχει, τότε θα υπάρξουν συνταξιούχοι που θα εξακολουθήσουν να είναι αποκλεισμένοι από αυξήσεις για τα επόμενα πολλά χρόνια, ενώ, αν καταργηθεί από το 2026, θα δουν αυξήσεις που θα έπαιρναν μετά από 10 χρόνια!
Το κόστος από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς είναι ότι από το 2026 θα προστεθούν άλλοι 670.000 συνταξιούχοι στους δικαιούχους των ετήσιων αυξήσεων που αποφασίζει η κυβέρνηση. Φέτος, πήραν αυξήσεις 1,9 εκατ. συνταξιούχοι, με κόστος 440 εκατ. ευρώ για τον Προϋπολογισμό. Αυτό σημαίνει μία μέση ετήσια αύξηση κατά 232 ευρώ σε καθέναν συνταξιούχο. Αν προστεθούν και οι 670.000 συνταξιούχοι που έχουν προσωπική διαφορά, με μία μέση ετήσια αύξηση κατά 232 ευρώ, τότε το κόστος των αυξήσεων ανεβαίνει κατά 155 εκατ. ευρώ (670.000 Χ 232€=155,4 εκατ.€). Αυτά τα 155-160 εκατ. ευρώ θα είναι το κόστος που θα προκαλέσει η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς κατά την πρώτη χρονιά (2026) που θα πάρουν αυξήσεις οι 670.000 συνταξιούχοι.
Η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς σημαίνει ότι το ποσό που λαμβάνουν σήμερα οι συνταξιούχοι, ως συμπλήρωμα σύνταξης, θα ενσωματωθεί στη σύνταξη και στην πράξη θα έχει μηδενιστεί. Αν μείνει όμως η προσωπική διαφορά, τότε θα μηδενιστεί όταν ισοφαριστεί με τις αυξήσεις στη σύνταξη. Για παράδειγμα, συνταξιούχος με προσωπική διαφορά 100 ευρώ, θα περιμένει να πάρει αυξήσεις ως τα 100 ευρώ για να μηδενιστεί η προσωπική διαφορά και από εκεί και πέρα θα αρχίσει να ανεβαίνει η σύνταξή του.
Έως και 10 χρόνια νωρίτερα οι αυξήσεις με κατάργηση της προσωπικής διαφοράς
Οι 670.000 συνταξιούχοι που έχουν προσωπική διαφορά θα χρειαστεί να περιμένουν από 2 ως 5 χρόνια για να μηδενίσουν, ενώ πολλοί είναι αυτοί που θα περιμένουν ως και 10 χρόνια μέχρι να τη μηδενίσουν και μετά να αρχίσουν να παίρνουν αύξηση.
Με την κατάργησή της από το 2026, σύμφωνα με το σενάριο που συζητείται στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, οι συνταξιούχοι θα δουν άμεσα χειροπιαστές αυξήσεις στις συντάξεις τους από την επόμενη χρονιά.
Τα οφέλη από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς φαίνονται στον αποκαλυπτικό πίνακα που επεξεργάστηκε και δημοσιεύει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις».
Για παράδειγμα:
- Συνταξιούχος του Δημοσίου με 40 έτη ασφάλισης παίρνει 1.420 ευρώ σύνταξη και έχει 89 ευρώ προσωπική διαφορά. Συνολικά λαμβάνει 1.509 ευρώ. Για να πάρει αύξηση πάνω από τα 1.509 ευρώ, θα περιμένει μέχρι το 2028, γιατί οι αυξήσεις που θα δοθούν για το 2026, 2027 και 2028 θα καλύψουν την προσωπική διαφορά και ο συνταξιούχος θα παίρνει 1.509 ευρώ χωρίς την προσωπική διαφορά. Αν καταργηθεί όμως από το 2026, η σύνταξή του θα γίνει άμεσα 1.509 ευρώ και θα παίρνει αυξήσεις από την επόμενη χρονιά.
- Συνταξιούχος του ΟΑΕΕ με 30 έτη ασφάλισης παίρνει 887 ευρώ σύνταξη και έχει 221 ευρώ προσωπική διαφορά. Συνολικά λαμβάνει 1.108 ευρώ. Για να πάρει αύξηση πάνω από τα 1.509 ευρώ, θα περιμένει μέχρι το 2035, δηλαδή 10 χρόνια, γιατί οι αυξήσεις που θα δοθούν ως τότε θα καλύψουν την προσωπική διαφορά και ο συνταξιούχος θα παίρνει 1.108 το 2035 χωρίς την προσωπική διαφορά. Αν καταργηθεί όμως από το 2026, η σύνταξή του θα γίνει άμεσα 1.108 ευρώ και θα αρχίσει να παίρνει αυξήσεις 10 χρόνια νωρίτερα.
Αν η κυβέρνηση δεν καταργήσει την προσωπική διαφορά, θα δώσει επίδομα όπως πέρυσι;
Αν δεν καταργηθεί η προσωπική διαφορά, τότε το εναλλακτικό σενάριο είναι να τη μειώσει, ώστε κάποιοι να τη μηδενίσουν πιο γρήγορα και με τις αυξήσεις από το 2026, ενώ για όσους μείνουν με υπόλοιπο προσωπικής διαφοράς θα δοθεί επίδομα ανάλογο με το περσινό, ώστε να μη μείνουν χωρίς αύξηση.
Τον Δεκέμβριο του 2024 δόθηκε επίδομα 200 ευρώ για συνταξιούχους που είχαν σύνταξη ως 700 ευρώ, 150 ευρώ για όσους είχαν σύνταξη από 700,01 ευρώ έως και 1.100 ευρώ και 100 ευρώ για συντάξεις από 1.100,01 ευρώ έως και 1.600 ευρώ.
Τα οφέλη για τις συντάξεις από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς
| Ετη ασφάλισης | Σύνταξη 2025 | Yπόλοιπο π. διαφοράς | Σύνολο σύνταξης και π. διαφοράς 2025 | Ετος που μηδενίζεται η π. διαφορά με αυξήσεις 2,5% τον χρόνο | Αυξήσεις που θα πάρει ο συνταξιούχος μέχρι το έτος που θα μηδενιζόταν η π. διαφορά |
| Συνταξιούχοι Δημοσίου | |||||
| 27-30 | 854 € | 114 € | 968 € | 2031 € | 136 € |
| 30-33 | 976 € | 137 € | 1.113 € | 2031 € | 156 € |
| 33-35 | 1.110 € | 91 € | 1.201 € | 2029 € | 115 € |
| 35-37 | 1.194 € | 43 € | 1.237 € | 2027 € | 60 € |
| 37-40 | 1.420 € | 89 € | 1.509 € | 2028 € | 109 € |
| Συνταξιούχοι ΙΚΑ, ΕΤΑΑ, τραπεζών ΔΕΚΟ, ΝΑΤ | |||||
| 27-30 | 990 € | 76 € | 1.066 € | 2028 € | 76 € |
| 30-33 | 998 € | 58 € | 1.056 € | 2028 € | 77 € |
| 33-35 | 995 € | 89 € | 1.084 € | 2029 € | 103 € |
| 35-37 | 1.129 € | 45 € | 1.174 € | 2027 € | 57 € |
| 37-40 | 1.330 € | 135 € | 1.465 € | 2029 € | 138 |
| Συνταξιούχοι ΟΑΕΕ | |||||
| 30 έτη ασφάλισης | 887 € | 221 € | 1.108 € | 2.035 € | 221 € |
| Συνταξιούχοι ΤΣΑΥ | |||||
| 33 έτη ασφάλισης | 1.240 € | 100 € | 1.340 € | 2.029 € | 129 € |
| Συνταξιούχοι ΤΣΜΕΔΕ | |||||
| 35 έτη ασφάλισης | 1.284 € | 181 € | 1.465 € | 2.031 € | 205 € |
*Ποσά συντάξεων προ φόρου.
