598

Τοποθέτηση προβλήματος: Η σύνδεση που υφίσταται μεταξύ υγιών ανθρώπων, υγιών κοινωνιών και υγιούς πλανήτη θέτει τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η οποία αποτελεί τη στρατηγική της ΕΕ για βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει σχεδιαστεί για την τόνωση της οικονομίας, τη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων και την προστασία της φύσης.

Το ευρωπαϊκό σύστημα γεωργίας και τροφίμων, το οποίο στηρίζει η κοινή γεωργική πολιτική, έχει ήδη καταστεί παγκόσμιο πρότυπο όσον αφορά την προστασία, την ασφάλεια του εφοδιασμού, τη διατροφή και την ποιότητα. Τώρα, πρέπει να καταστεί παγκόσμιο πρότυπο και για τη βιωσιμότητα. Η μετάβαση σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων μπορεί να αποφέρει περιβαλλοντικά, υγειονομικά και κοινωνικά οφέλη, καθώς και να προσφέρει πιο δίκαιο οικονομικό κέρδος. Η ανάκαμψη από την πανδημία θα μας θέσει σε βιώσιμη πορεία.

Οι στόχοι της ΕΕ είναι

• η διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας ενόψει της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας της βιοποικιλότητας
• η μείωση του περιβαλλοντικού και κλιματικού αποτυπώματος του συστήματος τροφίμων της ΕΕ
• η ενίσχυση της ανθεκτικότητας του συστήματος τροφίμων της ΕΕ
• η καθοδήγηση της παγκόσμιας μετάβασης προς την ανταγωνιστική βιωσιμότητα «από το αγρόκτημα στο πιάτο»

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σειρά προτάσεων με στόχο να προσαρμοστούν οι πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα, την ενέργεια, τις μεταφορές και τη φορολογία στον σκοπό της μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.   

Λύσεις: Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία καθόρισε το σχέδιο στρατηγικής για αυτόν τον μετασχηματισμό.

Και τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ δεσμεύτηκαν να μετατρέψουν την ΕΕ στην πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο έως το 2050. Για να το επιτύχουν αυτό, δεσμεύτηκαν να μειώσουν τις εκπομπές κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. 

Αυτό θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για καινοτομία, επενδύσεις και θέσεις εργασίας, καθώς και θα μειώσει τις εκπομπές, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και ανάπτυξη, θα αντιμετωπίσει την ενεργειακή φτώχεια, θα μειώσει την εξωτερική ενεργειακή εξάρτηση, θα βελτιώσει την υγεία και την ευημερία μας.

Ταυτόχρονα, θα εξασφαλίσει ευκαιρίες για όλους, στηρίζοντας τους ευάλωτους πολίτες μέσω της αντιμετώπισης της ανισότητας και της ενεργειακής φτώχειας, και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

Η θέση/συμβολή του Τμήματος Αειφορικής Γεωργίας: Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί μια ευκαιρία να βελτιώσουμε την υγεία και την ευημερία των πολιτών μετασχηματίζοντας το οικονομικό μας μοντέλο. Το σχέδιό μας καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα μειώσουμε τις εκπομπές, θα αποκαταστήσουμε την υγεία του φυσικού μας περιβάλλοντος, θα προστατεύσουμε την άγρια ζωή, θα δημιουργήσουμε νέες οικονομικές ευκαιρίες και θα βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των πολιτών μας. Καλούμαστε όλοι να παίξουμε έναν σημαντικό ρόλο καθώς σε αυτόν τον μετασχηματισμό θα συμμετάσχουν όλες οι βιομηχανίες και όλες οι χώρες. Επιπλέον, έχουμε ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι αυτή η μετάβαση θα είναι δίκαιη και ότι κανείς δεν θα μείνει στο περιθώριο κατά την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Το τμήμα Αειφορικής Γεωργίας θα εκπαιδεύσει για τις επόμενες δεκαετίες στην κατεύθυνση της πράσινης γεωργίας τους νέους επιστήμονες.

Επίλογος: 

Εκτιμάται ότι για την επίτευξη των σημερινών στόχων για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 θα απαιτηθούν πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις ύψους 260 δισ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο 1,5 % του ΑΕΠ του 2018. Για την επένδυση αυτή θα χρειαστεί κινητοποίηση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει στις αρχές του 2020 ένα επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη, το οποίο θα συμβάλει στην κάλυψη των επενδυτικών αναγκών. Τουλάχιστον το 25 % του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ θα πρέπει να αφιερωθεί στη δράση για το κλίμα, και περαιτέρω στήριξη θα παράσχει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η ευρωπαϊκή τράπεζα για το κλίμα. Για να συμβάλει ο ιδιωτικός τομέας στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης, η Επιτροπή θα παρουσιάσει το 2020 μια στρατηγική πράσινης χρηματοδότησης. Βασικοί τομείς πολιτικής της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας:

• ΚΑΘΑΡΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
• ΒΙΩΣΙΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
• ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ
• ΒΙΩΣΙΜΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
• ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ
• ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΣΤΟ ΠΙΑΤΟ
• ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Από το αγρόκτημα στο πιάτο για βιώσιμα τρόφιμα και προτάσεις για μια Ευρώπη χωρίς ρύπανση. Θα ξεκινήσουμε αμέσως εργασίες για την αναθεώρηση προς τα άνω των ευρωπαϊκών στόχων για τις εκπομπές για το 2030, καθορίζοντας μια ρεαλιστική πορεία προς τον στόχο του 2050.

Bιώσιμες μεθόδοι παραγωγής τροφίμου

Συμπερασματικά έχει καταστεί σαφές ότι η αυξανόμενη ζήτηση για θρεπτικά, ασφαλή και υγιεινά τρόφιμα εξαιτίας του αυξανόμενου πληθυσμού και η δέσμευση διατήρησης της βιοποικιλότητας και άλλων πόρων αποτελούν σημαντική πρόκληση για τη γεωργία που ήδη απειλείται από το μεταβαλλόμενο κλίμα. Διάφορες υγιεινές διατροφές, που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε φυτικά τρόφιμα, μπορούν να μειώσουν τις ασθένειες που σχετίζονται με τη διατροφή. Οι επενδύσεις σε φυτικές επιστήμες θα είναι απαραίτητες για τον σχεδιασμό διαφορετικών συστημάτων καλλιέργειας που εξισορροπούν την παραγωγικότητα, τη βιωσιμότητα και τη διατροφική ποιότητα. Η ποικιλία των καλλιεργειών και η διατροφική ποιότητα είναι καθοριστικής σημασίας.

Πολλές μελέτες επισημαίνουν την ανάγκη για μια πολύ πληρέστερη εκτίμηση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων των τροφίμων και της διατροφής. Οι ερευνητικές ανάγκες καλύπτουν πολλούς τομείς, όπως η γεωργία, η διατροφή, η ζωική επιστήμη, το περιβάλλον, οι κοινωνικές επιστήμες και τα οικονομικά. Έχει προταθεί μια προσέγγιση βασισμένη στα αγροδιατροφικά συστήματα και η προώθηση της διεπιστημονικής έρευνας μέσω πολλαπλών χώρων, όπως η υποστήριξη συνεργατικών ερευνητικών προγραμμάτων, εργαστηρίων και επιστημονικών διασκέψεων, θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της πολυπόθητης βάσης πληροφοριών. Είναι επίσης σημαντικό να αναγνωρίσουμε τη συνεχή πρόοδο στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τη βελτιστοποίηση της χρήσης των φυσικών πόρων στα γεωργικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των γαλακτοκομικών συστημάτων, του ιδιωτικού τομέα και άλλων.

Όλη η παραγωγή τροφίμων έχει ποικίλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, και αυτές πρέπει να σταθμίζονται σε σχέση με το ρόλο τους στην παροχή διατροφικών και υγειονομικών οφελών ως μέρος των συνολικών διατροφικών προτύπων. Ενώ οι διατροφικές οδηγίες σε όλο τον κόσμο, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τους πληθυσμούς να επιτύχουν υγιή πρότυπα διατροφής, βασίζονται σε ένα θεμέλιο δεκαετιών επιστήμης της διατροφής, μελέτες που εξετάζουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ διατροφής και επιλογής τροφίμων, γεωργικών συστημάτων, του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας ξεκινούν μόνο όταν αρχίζουν να εμφανίζονται επιπτώσεις. Ένα ισχυρό επιστημονικό ίδρυμα μέσω μελλοντικής έρευνας μπορεί να ενημερώσει τη μελλοντική καθοδήγηση σχετικά με τη βιώσιμη διατροφή και να αποφύγει τις ακούσιες συνέπειες της καλοπροαίρετης διατροφικής καθοδήγησης βάσει των επί του παρόντος περιορισμένων πληροφοριών. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι έρευνες έγιναν η κυρίαρχη προσέγγιση στις κοινωνικές επιστήμες και την έρευνα για τα τρόφιμα. Τέλος, παρατηρείται αυξημένο ενδιαφέρον από τους επιστήμονες την τελευταία δεκαετία όσον αφορά τη βιώσιμη διατροφή όμως, απαιτείται περισσότερη προσέγγιση και έρευνα για μια περιεκτική και σταθερή επιστημονική βάση προτού αναπτυχθούν διατροφικές συστάσεις για βιώσιμες δίαιτες. Μια ολιστική προσέγγιση της διεπιστημονικής έρευνας σε σχέση με την έννοια της βιώσιμης διατροφής μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό των ερευνητικών ελλείψεων, στον καθορισμό ερευνητικών προτεραιοτήτων, στη συστηματική εξέταση των αντισταθμίσεων και τελικά στην αποφυγή ακούσιων συνεπειών στην υγεία των ανθρώπων και του πλανήτη.

Δρ. Σοφοκλής Μακρίδης

Γνωστικό Αντικείμενο στην Τεχνολογία Μεταλλικών Υλικών στις Ενεργειακές Εφαρμογές

Τηλ. 6944573831

email (UPATRAS): [email protected]

email(ATHENA Research & Innovation Center https://ae4ria.org): [email protected]

Καθηγητής Τμήματος Αειφορικής Γεωργίας και Διευθυντής InnoEnergy Lab (Τεύχος Υ.Ο.Δ.Δ. 555/19.07.2021)