21

Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στην Ελλάδα έχει αποκτήσει σημαντική δυναμική τα τελευταία χρόνια, τόσο από ιδιώτες όσο και από επιχειρήσεις. Ωστόσο, η φορολογική μεταχείριση αυτών των εγκαταστάσεων αποτελούσε μια γκρίζα ζώνη που δημιουργούσε προβλήματα και απορίες σε ιδιοκτήτες και δήμους. Η πρόσφατη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) έφερε σημαντικές διευκρινίσεις που αλλάζουν το τοπίο στον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η Κρίσιμη απόφαση του ΝΣΚ

Το Τμήμα Ε’ του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους εξέδωσε μια κρίσιμη γνωμοδότηση που αφορά τη φορολογική μεταχείριση των εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκών συστημάτων. Η απόφαση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς απαντά σε ερωτήματα που απασχολούσαν τόσο τους ιδιοκτήτες όσο και τις δημοτικές αρχές σε όλη τη χώρα.

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, δεν συντρέχει λόγος επιβολής δημοτικών τελών καθαριότητας, φωτισμού ή φόρου ακίνητης περιουσίας για εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών συστημάτων που βρίσκονται σε ακάλυπτο χώρο οικοπέδου ή κτηρίου. Η βασική αιτιολογία είναι ότι οι εγκαταστάσεις αυτές δεν δημιουργούν νέα υποχρέωση ούτε επηρεάζουν υφιστάμενη υποχρέωση του κυρίου του ακινήτου.

Το Πλαίσιο που οδήγησε στη γνωμοδότηση

Η γνωμοδότηση προέκυψε από την ανάγκη απάντησης σε σχετικά ερωτήματα που έθεσαν διάφοροι δήμοι και περιφερειακές υπηρεσίες. Οι φορείς αυτοί αναζητούσαν διευκρινίσεις για τη φορολογική μεταχείριση των εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκών, καθώς η υπάρχουσα νομοθεσία δεν ήταν απόλυτα σαφής.

Το κεντρικό ερώτημα αφορούσε στο αν οι εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών – οι οποίες συνήθως βρίσκονται επί εδάφους – θα έπρεπε να υπόκεινται σε τέλη ή φόρους που βαρύνουν άλλες ακίνητες υποδομές, όπως κατοικίες ή εμπορικά ακίνητα. Η αβεβαιότητα αυτή δημιουργούσε προβλήματα τόσο στους ιδιοκτήτες όσο και στους δήμους, που δεν γνώριζαν πώς να αντιμετωπίσουν φορολογικά αυτές τις εγκαταστάσεις.

Το Νομικό σκεπτικό

Το ΝΣΚ, λαμβάνοντας υπόψη τη σχετική νομοθεσία – συμπεριλαμβανομένου του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού και των νόμων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – κατέληξε σε ένα σαφές συμπέρασμα. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα θεωρούνται ενεργειακές εγκαταστάσεις και όχι κτήρια ή κατασκευές που χρησιμοποιούνται ως κατοικία ή επαγγελματική στέγη.

Αυτή η κατηγοριοποίηση είναι κρίσιμη, γιατί σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος να τους επιβληθούν τα σχετικά ανταποδοτικά τέλη που ισχύουν για άλλες χρήσεις ακινήτων. Παράλληλα, το ΝΣΚ επισήμανε ότι δεν υπάρχει ειδική νομοθετική πρόβλεψη που να απαιτεί την επιβολή φόρου ακίνητης περιουσίας ή τέλους καθαριότητας και φωτισμού σε γήπεδα ή ακίνητα που φιλοξενούν τέτοιες εγκαταστάσεις, παρά μόνο εφόσον προκύπτει χρήση που επιφέρει αντίστοιχες υποχρεώσεις.

Πρακτικές Εφαρμογές και Παραδείγματα

Περίπτωση 1: Ιδιωτικό Οικόπεδο εκτός σχεδίου

Ένας ιδιώτης που έχει τοποθετήσει φωτοβολταϊκά πάνελ σε ένα οικόπεδο που κατέχει εκτός σχεδίου πόλεως βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Παρότι ο χώρος ηλεκτροδοτείται λόγω της εγκατάστασης, ο ιδιοκτήτης δεν υποχρεούται να πληρώνει τέλη καθαριότητας ή δημοτικό φόρο για την ηλεκτροδότηση. Ο λόγος είναι ότι ο χώρος δεν χρησιμοποιείται ως κατοικία ή επαγγελματική στέγη, αλλά μόνο ως σημείο παραγωγής ενέργειας.

Περίπτωση 2: Επιχειρηματική εγκατάσταση

Μια εταιρεία που εγκαθιστά φωτοβολταϊκό σταθμό σε τμήμα της στέγης βιομηχανικού της κτιρίου έχει παρόμοια πλεονεκτήματα. Η επιφάνεια όπου βρίσκονται τα πάνελ δεν προσμετράται επιπλέον για την επιβολή δημοτικών τελών, αφού αποτελεί μέρος τεχνικής εγκατάστασης και όχι νέας χρήσης ή οικοδομής.

Περίπτωση 3: Φωτοβολταϊκό πάρκο

Στην περίπτωση που ένας δήμος ζητά αναδρομικά τέλη ακίνητης περιουσίας για έκταση όπου λειτουργεί φωτοβολταϊκό πάρκο, με βάση τη γνωμοδότηση του ΝΣΚ, τέτοια χρέωση θεωρείται μη σύννομη, εκτός αν συντρέχουν άλλες, σαφώς προσδιορισμένες, προϋποθέσεις από ειδική νομοθεσία.

Επιπτώσεις για τον Κλάδο

Θετικές Επιδράσεις στις επενδύσεις

Η γνωμοδότηση του ΝΣΚ αναμένεται να έχει θετική επίδραση στις επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά συστήματα. Η μείωση του φορολογικού βάρους καθιστά τις επενδύσεις αυτές πιο ελκυστικές και οικονομικά βιώσιμες. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα στοχεύει να αυξήσει το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό της μείγμα.

Νομική ασφάλεια

Η διευκρίνιση παρέχει νομική ασφάλεια τόσο στους επενδυτές όσο και στους δήμους. Οι επενδυτές γνωρίζουν πλέον ότι δεν θα επιβαρυνθούν με επιπλέον φόρους και τέλη για τις εγκαταστάσεις τους, ενώ οι δήμοι έχουν σαφείς οδηγίες για τον τρόπο αντιμετώπισης αυτών των εγκαταστάσεων.

Προώθηση της πράσινης ενέργειας

Η απόφαση αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο προώθησης της πράσινης ενέργειας και της βιώσιμης ανάπτυξης. Με τη μείωση των φορολογικών εμποδίων, η κυβέρνηση στέλνει ένα σαφές μήνυμα υποστήριξης προς τον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Συμπεράσματα και προοπτικές

Η γνωμοδότηση του ΝΣΚ αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση για τον κλάδο των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα. Η διευκρίνιση των φορολογικών υποχρεώσεων παρέχει την απαραίτητη νομική ασφάλεια που χρειάζονται οι επενδυτές για να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις.

Παράλληλα, η απόφαση αυτή αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη των εθνικών στόχων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η μείωση του φορολογικού βάρους καθιστά τις επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά πιο ελκυστικές και συμβάλλει στη δημιουργία ενός πιο ανταγωνιστικού περιβάλλοντος στον κλάδο.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η γνωμοδότηση αφορά συγκεκριμένες περιπτώσεις και είναι πάντα σκόπιμο οι ενδιαφερόμενοι να συμβουλεύονται έναν ειδικό φορολογικό σύμβουλο για την περίπτωσή τους. Ωστόσο, η γενική κατεύθυνση είναι σαφής: τα φωτοβολταϊκά συστήματα απολαμβάνουν πλέον μιας πιο ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης, γεγονός που αναμένεται να τονώσει περαιτέρω τον κλάδο.

Τέλος, η απόφαση αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αντιμετωπίζουν παρόμοια ζητήματα με τη φορολογική μεταχείριση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Ελλάδα, με αυτή την κίνηση, δείχνει ότι είναι αποφασισμένη να στηρίξει τη μετάβαση προς μια πιο καθαρή και βιώσιμη ενεργειακή μελλον.